Czym są różnice kursowe?
Rozliczając się w walucie obcej przedsiębiorcy powinni stosować jeden z dwóch kursów walutowych – kurs faktyczny zastosowany lub kurs średni z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego zdarzenie, który ustalany jest przez Narodowy Bank Polski. Pierwszy z nich wykorzystywany jest w momencie, kiedy można go rzeczywiście określić (np. kurs bankowy czy kurs w kantorze internetowym lub stacjonarnym). Jeżeli nie możemy jednoznacznie go ustalić, to przeliczamy kwotę z faktury lub posiłkujemy się kursem średnim Narodowego Banku Polskiego.
Dla większości przedsiębiorców oczywistym jest, że poszczególne etapy transakcji odbywają się na przestrzeni kilku dni. Z uwagi na to, konieczne jest zastosowanie dla jednej z operacji dwóch lub więcej kursów walutowych. Biorąc pod uwagę fakt, że kursy zmieniają się bezustannie w ramach rynku Forex, wskaźniki wykorzystywane podczas przeliczania kwot będą odbiegać od siebie w zależności od dnia. Właśnie to zjawisko nazywane jest różnicą kursową, a jej prawidłowe wyliczenie jest wyjątkowo istotne, ponieważ wywiera ono wpływ na podatek dochodowy.
Rodzaje różnic kursowych
Różnice kursowe dzieli się na dwa podstawowe typy:
transakcyjne różnice kursowe – odnoszą się do transakcji prowadzonych z innymi kontrahentami. Występują wtedy, gdy wysokość ponoszonych kosztów lub uzyskanego przychodu przeliczana jest na walutę rodzimą i różni się od wartości wyjściowego kosztu/przychodu z dnia zapłaty/otrzymania, również po odpowiednio przeliczonym kursie. W przypadku naszego kraju jest to najczęściej różnica pomiędzy przeliczoną na złotówki kwotą z faktury a rzeczywiście zapłaconą lub otrzymaną wartością, która finalizuje transakcje.
Jeżeli dokonamy tego typu przeliczeń, możemy dzielić różnice kursowe na dodatnie oraz ujemne. Pierwsze z nich występują wtedy, gdy wartość przychodu widniejąca na fakturze będzie niższa niż rzeczywiście otrzymana od kontrahenta suma. Różnice ujemne z kolei powstają w sposób odwrotny. Występują wtedy, gdy podczas sprzedaży wartość przychodu jest wyższa niż rzeczywista zapłata. Przy wydatkach koszt będzie niższy niż realnie przekazana należność.
różnice kursowe od środków własnych – powstają wtedy, gdy stosowane są różne kursy walutowe w zależności od dnia wpływu środków w konkretnej walucie i dnia ich wypływu. Przez wpływ rozumiane jest tutaj ich realne otrzymanie (zapłata od kontrahenta, zakup waluty w banku lub kantorze internetowym), a wypływem nazywamy pozbycie się uzyskanych środków (np. zapłata za zobowiązanie wobec jednej ze stron transakcji czy sprzedaż waluty w banku lub kantorze).
Pamiętajmy jednak, że sam przelew walutowy pomiędzy kontami lub zaciągnięcie waluty z konta nie wywoła różnicy kursowej (środki nie są sprzedawane, a jedynie przemieszczane). Z kolei zjawisko to zauważymy podczas wymieniania waluty lub przemieszczania środków pomiędzy rachunkami walutowymi operującymi różnymi dewizami. Wynika to z faktu, że w tego typu przypadkach przedsiębiorca pozbywa się waluty oraz nabywa środki przewalutowane. Aby odpowiednio wyliczyć różnice kursowe od środków własnych należy porównać wartość waluty przemnożonej przez odpowiedni kurs walutowy dla daty wpływu z wartością dewiz przemnożoną przez kurs odpowiadający dacie wypływu środków.
FIFO
Metoda przeliczania różnic kursowych polegająca na tym, że dokonując płatności najpierw bierzemy pod uwagę te środki, które wpłynęły do nas najwcześniej. Jeżeli zostaną one wyczerpane, to aby uregulować zobowiązanie należy skorzystać z kolejnej wpłaty.
LIFO
Druga metoda, która pozwala na przeliczanie różnic kursowych. W tym przypadku dokonując zapłaty w walucie pierwszeństwo mają środki z ostatniego wpływu, a gdy zostaną one wyczerpane, to pod uwagę bierzemy kolejne, wcześniejsze wpływy.
Różnice kursowe a podatkowa księga przychodów i rozchodów
Jak wspominaliśmy na początku, różnice kursowe powstające w ramach realizacji firmowych operacji wykorzystujących waluty obce wpływają na podatek dochodowy przedsiębiorcy. W związku z tym dodatnie różnice powinny zostać potraktowane jako przychód, a ujemne – jako koszt.
Tego typu rozliczenia powinny zostać ujęte w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Aby je udokumentować, przedsiębiorca musi sporządzić odpowiedni dowód księgowy, w którym należy ująć:
numer kolejny
dane wystawcy – imię i nazwisko przedsiębiorcy, nazwa oraz adres firmy i numer NIP
datę wystawienia dowodu
nazwę operacji, której dotyczy dowód księgowy
wysokość operacji
podpis osoby uprawnionej
Aby uzupełnić formalności wraz z dokumentem księgowym warto złożyć inne dokumenty, na których widnieją konkretne wartości pozwalające na wyliczenie otrzymanej różnicy kursowej. Są to zazwyczaj potwierdzone kursy walutowe z banku lub kantoru, wydruki ze średnim kursem Narodowego Banku Polskiego czy uzyskane faktury.
Otrzymana i zatwierdzona różnica kursowa powinna zostać wpisana do księgi przychodów i rozchodów. Jeżeli jest to różnica dodatnia, to umieszczamy ją w kolumnie nr. 8 (Pozostałe przychody), a jeśli jest ujemna to wpisujemy ją do kolumny nr. 13 (Pozostałe wydatki).